Η "Όπερα της πεντάρας" είναι έργο του συνθέτη Κουρτ Βάιλ σε λιμπρέτο του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Πρόκειται για μεταφορά του αγγλικού έργου του 18ου αιώνα «Η όπερα του ζητιάνου» του Τζον Γκέι. Από το 1928, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Βερολίνο, έχει ανέβει 10.000 φορές σε 18 διαφορετικές γλώσσες.
Η ιστορία του έργου εκτυλίσσεται στο βικτωριανό Λονδίνο και συνοπτικά έχει ως εξής:
Ο Ζονάθαν Πίτσαμ έχει μια επιχείρηση εκμετάλλευσης ζητιάνων στους οποίους πουλάει προστασία και τους εκμεταλλεύεται.
Η κόρη του Πόλυ, παντρεύεται μυστικά τον περιβόητο κακοποιό Μακίθ, σε ένα σταύλο όπου διασκεδάζει μαζί με τη συμμορία του. Διασκεδάζει μαζί τους και ο αρχηγός της αστυνομίας Τάιγκερ Μπράουν, φίλος του Μακίθ.
Ο Πίτσαμ εξοργίζεται και προσπαθεί να βρει τρόπο να στείλει τον Μακίθ στην κρεμάλα. Η Πόλυ ενημερώνει τον Μακίθ για να φύγει από το Λονδίνο. Πριν φύγει, επισκέπτεται σε ένα "σπίτι" την Τζένι, πρώην αγαπημένη του, χωρίς να ξέρει ότι έχει δεχτεί λεφτά από την κυρία Πίτσαμ για να τον καταδώσει. Ο Μπράουν τον συλλαμβάνει και τον οδηγεί στη φυλακή. Η Λούσι, κόρη του Μπράουν, με την οποία επίσης διατηρεί σχέση ο Μακίθ, μηχανορραφεί για την απόδρασή του. Ο Πίτσαμ απειλεί τον αστυνόμο Μπράουν ότι θα εξαπολύσει όλους τους ζητιάνους του κατά την τελετή στέψης της βασίλισσας, κάτι που θα στοίχιζε τη θέση του.
Η Τζένι απαιτεί τα χρήματά της από την κυρία Πίτσαμ, η οποία αρνείται αφού ο Μακίθ δεν είναι στη φυλακή. Ο Μπράουν μαθαίνει ότι οι ζητιάνοι έχουν ήδη λάβει θέσεις και υποκύπτει στον εκβιασμό του Πίτσαμ, ο μόνος τρόπος να σώσει τον ίδιο και τη θέση του στην αστυνομία είναι να συλλάβει και να εκτελέσει το Μακίθ. Ο Μακίθ οδηγείται και πάλι στη φυλακή, και δεν μπορεί να μαζέψει χρήματα για να εξαγοράσει τους φύλακες. Λίγο πριν την εκτέλεση, γίνεται η μεγάλη ανατροπή. Καταφτάνει απεσταλμένος της βασίλισσας, η οποία δίνει χάρη στο Μακίθ και του χορηγεί αποζημίωση και ένα κάστρο με τίτλο.
Η κόρη του Πόλυ, παντρεύεται μυστικά τον περιβόητο κακοποιό Μακίθ, σε ένα σταύλο όπου διασκεδάζει μαζί με τη συμμορία του. Διασκεδάζει μαζί τους και ο αρχηγός της αστυνομίας Τάιγκερ Μπράουν, φίλος του Μακίθ.
Ο Πίτσαμ εξοργίζεται και προσπαθεί να βρει τρόπο να στείλει τον Μακίθ στην κρεμάλα. Η Πόλυ ενημερώνει τον Μακίθ για να φύγει από το Λονδίνο. Πριν φύγει, επισκέπτεται σε ένα "σπίτι" την Τζένι, πρώην αγαπημένη του, χωρίς να ξέρει ότι έχει δεχτεί λεφτά από την κυρία Πίτσαμ για να τον καταδώσει. Ο Μπράουν τον συλλαμβάνει και τον οδηγεί στη φυλακή. Η Λούσι, κόρη του Μπράουν, με την οποία επίσης διατηρεί σχέση ο Μακίθ, μηχανορραφεί για την απόδρασή του. Ο Πίτσαμ απειλεί τον αστυνόμο Μπράουν ότι θα εξαπολύσει όλους τους ζητιάνους του κατά την τελετή στέψης της βασίλισσας, κάτι που θα στοίχιζε τη θέση του.
Η Τζένι απαιτεί τα χρήματά της από την κυρία Πίτσαμ, η οποία αρνείται αφού ο Μακίθ δεν είναι στη φυλακή. Ο Μπράουν μαθαίνει ότι οι ζητιάνοι έχουν ήδη λάβει θέσεις και υποκύπτει στον εκβιασμό του Πίτσαμ, ο μόνος τρόπος να σώσει τον ίδιο και τη θέση του στην αστυνομία είναι να συλλάβει και να εκτελέσει το Μακίθ. Ο Μακίθ οδηγείται και πάλι στη φυλακή, και δεν μπορεί να μαζέψει χρήματα για να εξαγοράσει τους φύλακες. Λίγο πριν την εκτέλεση, γίνεται η μεγάλη ανατροπή. Καταφτάνει απεσταλμένος της βασίλισσας, η οποία δίνει χάρη στο Μακίθ και του χορηγεί αποζημίωση και ένα κάστρο με τίτλο.
Στην Ελλάδα το έργο έχει παιχτεί πολλές φορές, αναφέρεται η παράσταση τη Μεταπολίτευση, με τη Μελίνα Μερκούρη στο ρόλο της Τζένι το Νοέμβριο του 1975, με πρωταγωνιστή το Νίκο Κούρκουλο και σκηνοθέτη τον Ζιλ Ντασέν. Στο βίντεο η Μελίνα Μερκούρη τραγουδά επίσης την μπαλλάντα του Μακίθ.
Το έργο παραμένει διαχρονικό και επίκαιρο όπως όταν πρωτοανέβηκε, σε εποχή οικονομικής κρίσης, με τη καυστική κριτική του Μπρεχτ στην αστική τάξη, τους θεσμούς, την εκμετάλλευση του ανθρώπου από έναν άλλο και τα πάντα να μπορούν να γίνουν εμπόριο, ακόμα και η ελεημοσύνη.
Αξίζει να αναφερθεί ο λόγος του Μακίθ επί της αγχόνης: «Κυρίες και κύριοι, εδώ μπροστά σας βλέπετε έναν παρηκμασμένο εκπρόσωπο ενός καταρρέοντος κοινωνικού στρώματος. Εμάς τους μικροτεχνίτες των κατώτερων μεσαίων στρωμάτων, που μοχθούμε με τα ταπεινά μας αντικλείδια για ν’ ανοίγουμε τις ταμειακές μηχανές των μικρομαγαζατόρων, μας καταπίνουν οι μεγάλες επιχειρήσεις, πίσω από τις οποίες βρίσκονται οι τράπεζες. Γιατί τι είναι ένα αντικλείδι συγκρινόμενο με ένα χρεόγραφο; Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας συγκρινόμενη με την ίδρυση μιας τράπεζας; Τι είναι η δολοφονία ενός ανθρώπου συγκρινόμενη με την πρόσληψη ενός ανθρώπου;»
Ακόμα και στο τέλος της παράστασης όταν δίνεται χάρη στον Μακίθ, αυτό γίνεται γιατί η "ευσπλαχνία (εδώ της βασίλισσας) είναι πιο ισχυρή από τη δικαιοσύνη", σατιρίζεται το "happy end" και το ότι "πάντα υπάρχει σωτηρία" !
Μια ξεχωριστή παράσταση της «Oπερας της πεντάρας» ανέβηκε για λίγες μέρες στο θέατρο «Παλλάς», σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Γουίλσον και παραγωγή του θεάτρου του «Berliner Ensemble», του θεάτρου που εμψύχωσε ο ίδιος ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Μια πολυπρόσωπη παραγωγή, 80 ατόμων, με μια νέα οπτική του έργου, που έκανε πρεμιέρα τον χειμώνα του 2007 στο Βερολίνο και παίχτηκε με επιτυχία σε μεγάλες σκηνές της Ευρώπης.
Τα πρόσωπα των ηθοποιών σαν μάσκες και οι κινήσεις τους, με πλήρη έλεγχο κάθε μέρους του σώματος, θεατρικές! Τα σκηνικά μινιμαλιστικά αλλά ευρηματικά σε συνδυασμό με το φωτισμό. Ειδικότερα εντυπωσιακή η σκηνή έναρξης της παράστασης με φωτεινούς κύκλους που αναβοσβήνοντας δίνουν την αίσθηση της περιστροφής, παίζοντας συγχρόνως τη μπαλάντα του Μακίθ, θυμίζοντας «τσίρκο». Μια παράσταση που άφησε πίσω της θαυμασμό και ενθουσιασμό!
Από συνέντευξη του σκηνοθέτη με τίτλο «Δεν μελέτησα ποτέ τον Μπρεχτ, …» (που αποτελεί μία από τις δηλώσεις του) πιο κάτω ένα απόσπασμα απάντησής του:
«Ο χρόνος είναι μια γραμμή που φθάνει στο κέντρο της γης και στους ουρανούς. Ο χώρος είναι μια οριζόντια γραμμή. Στο σημείο όπου διασταυρώνεται ο χρόνος και ο χώρος στηρίζεται η αρχιτεκτονική των πάντων. …….. Αυτά τα σταυροδρόμια αποτελούν τις πρωταρχικές έγνοιες ενός σκηνοθέτη. Πρόκειται για χωροχρονικές κατασκευές. Πότε αποφασίζεις να έχεις ένα αργό κομμάτι, πότε ένα γρήγορο; Πότε ένα ηχηρό και πότε ένα σιωπηρό; Πότε να είναι σκοτάδι και πότε να υπάρχει χρώμα; Πότε η σκηνή πρέπει να είναι άδεια και πότε να είναι κινητική; Ολα αυτά είναι αποφάσεις που έχουν να κάνουν με τον χώρο και τον χρόνο. ….»
37 σχόλια:
Πήγες στο Παλλάς;;;;; Είδες αυτή τη θεϊκή παράσταση;;;;
Δυστυχώς το σκέφτηκα αργά (αρκετά αργά..) και δεν υπήρχε ούτε δείγμα εισιτηρίου..
Θαυμάζω απεριόριστα τον Μπέκετ..
"Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας συγκρινόμενη με την ίδρυση μιας τράπεζας;"
ΥΠΕΡΟΧΟ ποστ, σε ευχαριστούμε!
κοίτα να δεις (σε μένα ομιλώ) που αυτό το πασίγνωστο τραγούδι είναι από μία περισσότερο πασίγνωστη παράσταση! :)
έτσι έτσι! να μαθαίνουμε εμείς οι αδαείς.
φιλιά σου πολλά! καλό ξημέρωμα!
Καλημερα και καλη βδομαδα αστερένια μου γεματη τεχνη και γραμματα :)
Από τις αγαπημένες μου...
η δε μουσική χτυπάει στις φλέβες μου....
Καλημέρα φίλη μου και καλή εβδομάδα.
Είναι, έτσι κι αλλιώς, φανταστικό έργο αλλά άκουσα ότι η συγκεκριμένη παράσταση θα πρέπει να είναι μοναδική! Θα ρωτήσω για του λόγου το αληθές, μια κολλητή μου φίλη, ηθοποιό, που κατέβηκε την Παρασκευή στην Αθήνα γι αυτόν ακριβώς το λόγο...
Θα σου γράψω τις εντυπώσεις της.
Φιλιά από το συννεφιασμένο Βορρά!
@roadartist μου, ήταν πραγματικά μια ξεχωριστή παράσταση!
Το θέμα, η μουσική, τα λόγια, τα σκηνικά, ο φωτισμός, οι ηθοποιοί, η σκηνοθεσία...
Σ΄ευχαριστώ, χαίρομαι ιδιαίτερα που σου άρεσε το ποστ.
Καλό βραδάκι:))))
@Βασίλη, όχι και αδαείς εσείς:)!
έχω δει τις μουσικές επιλογές σου:)
αυτό που λες πάντως συμβαίνει πολύ συχνά.
αν θες άκουσε άλλη μία παραλλαγή:
http://www.youtube.com/watch?v=tnOWikgTG2Q
Καλό βραδάκι:))
@Μαρία μου σ' ευχαριστώ πολύ για το σχόλιό σου, καλοσύνη σου:))
Καλό βραδάκι:)
@Μαριέλα, ήμουν σίγουρη ότι θα σου άρεσε και η συγκεκριμένη παράσταση αν θα την έβλεπες.
Άκουσε και την γνωστή παρραλλαγή που έγραψα στον Βασίλη,
http://www.youtube.com/watch?v=tnOWikgTG2Q
@Fegia πολύ χάρηκα που σε είδα:)) Ήταν μια ξεχωριστή πράγματι παράσταση. Βέβαια ήταν και το έργο ξεχωριστό. Το έχω δει και σε άλλες εκδοχές, όμως αυτή η παράσταση κατά την άποψή μου υπηρέτησε με τα σκηνικά, το στήσιμο και την ελεγχόμενη σε κάθε λεπτομέρειά της κίνηση των ηθοποιών, πλήρως το κείμενο και παράλληλα, με τη μουσική και τον φωτισμό, δημιούργησε μία ατμόσφαιρα θεατρική-ονειρική.
Πολλά φιλιά από έναν κρύο Νότο:))
Εύγε twinkle star!!!
Aιέν αριστεύειν!
Σ'ευχαριστώ γιά την παρουσίαση τής παράστασης, που τελικά δεν παρακολούθησα- περιμένω την τελειοποίηση τής "Μηχανής τού Χρὀνου", ώστε να ζητήσω να μεταφερθώ στο Βερολίνο τής δεκαετίας τού Είκοσι και να συναντήσω εκεί πολλά πρόσωπα που θα ηθελα... ;-)
Καλημέρα αστεράκι!!!! Τι καλά που πήγες και την είδες, τέλεια, τέλεια.
Εγώ είχα δει το έργο το καλοκαίρι που είχε έρθει στο νησί αλλά φαντάζομαι δεν θα μπορεί να συγκριθεί με τίποτα!
Και σε άλλα!
Είδα ένα τρέηλερ χθες βράδυ και τρελάθηκα... δυστυχώς για μένα αντιμετώπισα πολύ χαλαρά το θέμα "εισητήρια"...
το βιντεάκι που μου προτείνεις δεν ανοίγει, μου γράφει άγνωστη διεύθυνση...
"όλοι είναι αρκετά σκληροί για να σκοτώσουν και για να κλέψουν, κανείς όμως δεν είναι αρκετά σκληρός για να σβήσει τα ίχνη αυτών των δραστηριοτήτων από τον ψυχικό του κόσμο"
Αχ αυτός ο Μπρέχτ, και μετά από διακόσια χρόνια πάλι επίκαιρος θα΄ναι.....
@Φλώρα μου αυτό το "εύγε" μου θύμισε σχολείο:))) και το "αριστεύειν" επίσης:))
Συμπεραίνουμε ότι μας βάλατε καλό βαθμό καλή μας καθηγήτρια;; :))
Φλώρα μου, σ' ευχαριστώ για το πέρασμά σου και για το σχόλιό σου:)
@dodo:
:)) Α, τώρα μετά το ασανσέρ που σας χαρίσαμε θέλετε και μηχανή του χρόνου;;; !!!
dodo, σ' ευχαριστώ ειλικρινά για ευχαριστώ σου:)
@Librarian, σοφό μου αστεράκι, είμαι σίγουρη ότι θα σου άρεσε. Θα σου στείλω κάτι που ετοίμασα γιατί ξέρω ότι κι εσένα θα σ' ενδιέφερε.
Σε φιλώ, καλό βράδυ:)
@Μαριέλα μου, τί καταπληκτικό avatar είναι αυτό!!! real style !!!!
H παράσταση σίγουρα θα σου άρεσε! η δ/νση που σου έγραψα είναι σωστή, το τσεκάρισα. Πάντως αν δεν βγάλεις άκρη, είναι μια γνωστή παραλλαγή της μπαλλάντας του Μακίθ που μου αρέσει ιδιαίτερα, και μπορείς και με αυτόν τον τίτλο να το βρεις στο youtube: Louis Armstrong: Mack the knife
Σε φιλώ, καλό βράδυ:)
@ηλιογράφε, πράγματι είναι διαχρονικός. Θα διάβασες και τον λόγο του Μακίθ που έχω βάλει στην ανάρτηση. Όταν τον άκουγα, έλεγα μα είναι δυνατόν να τα έχει γράψει αυτά κάποιος τότε;!
Και το κείμενο που διάλεξες, πολύ καλό.
Καλό βραδάκι στην Όαση:)
Θα ήθελα να το είχα δει το '75 με τη Μελίνα και τον Κούρκουλο...
Πολύ ωραίο ποστ, πράγματι, αστριάκι:))
ξ.
πολύ παραστατική η παρουσίασή σου - πήραμε έτσι μια γεύση και μεις που δεν είχαμε την ευκαιρία να την παρακολουθήσουμε. Είναι πολύ σημαντικό που έχουμε πλέον στην Αθήνα μετακλήσεις τέτοιων σπουδαίων παραστάσεων.
Ευχαριστώ για το μπανεράκι! Φιλάκια!
@ξενιαδάκι, σ' ευχαριστώ πολύ. Από φωτογραφίες που είδα, και στους ρόλους του Μακίθ και της Τζένη, ως πρόσωπα, ήταν υπέροχοι ο Κούρκουλος και η Μερκούρη στους ρόλους του Μακίθ και της Τζένη:)
Αν σου πω ότι μαζί μας στην παράσταση ήταν και μία κυρία, φίλη φίλης, από το Μεξικό;;;!! και άκουσα και ισπανικούς (αγνώστους)διαλόγους;!!!:)))
Α.
@Σταυροδρόμι, σ' ευχαριστώ πολύ για το "παραστατική", αυτό που έγραψα ήταν απειροελάχιστο, απλώς το άγγιξα, όπως λες "μια γεύση".
Και πάλι σ' ευχαριστώ:)
@Κική μου, ολόψυχα σου εύχομαι πάλι, να έχει το βιβλίο καλή επιτυχία!!!!
Ζηλευυυυύωωωωω :( ;)
Δεν ξέρω τι είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει ή, πολύ περισσότερο, γιατί συμβαίνει, αλλά όταν βρίσκομαι με ανθρώπους της Λατινικής Αμερικής περισσότερο (παρά με ισπανούς, σσσςςςς δεν το λέμε πολύ δυνατά αυτό), οι διάλογοι είτε είναι πιο σοβαροί, είτε γίνεται ψιλοκουβεντούλα, είναι σαν να αποκτούν άλλη σημασία, να έχουν άλλη υπόσταση ή άλλη ισχύ (no me explico muy bien, lo sé). Είναι σαν ακόμη και τα απλά πράγματα που ειπώνονται να γίνονται αυτομάτως σοβαρά, και κυρίως ...βαθιά. Δεν ξέρω, δεν μπορώ να το εξηγήσω καλά (και μην γελάς, please!). Ίσως να φταίει το ότι, στο μυαλό μου, θεωρώ ότι οι άνθρωποι αυτοί κουβαλάνε στο είναι τους και στα κύτταρά τους, όλη τους την ιστορία και τον πολιτισμό τους, και αυτό ίσως να τους δίνει άλλη υπόσταση. Πάντως, κάθε φορά που μιλάω μαζί τους είναι σαν να βλέπω και να ακούω έναν λόγο, μια αιτία, πίσω από το κάθε τι που λέγεται και ειπώνεται, σαν να χρωματίζουν τον λόγο τους και τις σκέψεις τους με συναίσθημα αλλά και με την ιστορία τους. Και η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι θα ήθελα να ήμουν ...μισή λατινοαμερικάνα! :P
ξ.
astria,
Θα ήταν παράλειψή μου να μην σε ενημερώσω και να μή ζητήσω έγκαιρα την συμμετοχή σου.
Το σάββατο λοιπόν "Έρωτος φύσις"
Θέλω αποφθέγματα και μουσικές προτάσεις Ελληνικού στίχου κατα προτίμηση.
Το παράδοξο είναι πως ψάχνωντας στις αναρτήσεις σου, δεν βρήκα κάτι σχετικό.
Καιρός να καλυφθεί το κενό!
Την αγάπη μου
Είχα δει παλιά την παράσταση με τη Μερκούρη και ακόμα πιό παλιά είχα διβάσει το βιβλίο.
Βλέπεις? Παλίώσαμε
Είχα δει παλιά την παράσταση με τη Μερκούρη και ακόμα πιό παλιά είχα διβάσει το βιβλίο.
Βλέπεις? Παλίώσαμε
Ωραιότατη ανάρτηση - υπερπαραγωγή!
@ξενιαδάκι, εσύ ξέρεις καλύτερα βεβαίως τους ισπανόφωνους:) όμως ίσως σε κάθε λαό, υπάρχουν οι "καλοί" και οι "κακοί" και ίσως έχει σημασία ποιους τυχαίνει να γνωρίζεις κάθε φορά:) όμως η εκδοχή κατά το ήμισυ λατινοαμερικανή δεν ακούγεται ωραία!!
Σε φιλώ, καλή εβδομαδα να έχεις:))
@fractal, είδες την κανονική παράσταση ή σε βίντεο; πάντως είναι από τα διαχρονικά κείμενα δεν είναι;
Θα τα ξαναπούμε σε λίγο:)
@Επίκουρε, συγγνώμη για την καθυστερημένη πρόταση, πάντως η εκπομπή σου έχει ποιοτικές επιλογές πάντα κειμένων και μουσικής και εξαιρετική παρουσίαση!
Για άλλη μια φορά συγχαρητήρια και καλή συνέχεια!!
Καλή εβδομάδα:))
@Κωνσταντίνε, σ' ευχαριστώ ιδιαίτερα για το σχόλιό σου για τήν ανάρτηση. Σ' ευχαριστώ!
Καλή εβδομάδα:))
υγ. δεν ξέχασα ότι σου είχα υποσχεθεί μία χειμωνιάτικη φωτογράφιση:)
Το ξέρω, το ξέρω το Mack the knife... κόβω φλέβες!!!!!!!!
@Μαριέλα, ήμουν σίγουρη εντελώς, ότι θα σου άρεσε:))
Δημοσίευση σχολίου