Παρασκευή 28 Απριλίου 2017

«ἀναθρῶν ἃ ὂπωπε» και «ένα καράβι στα άστρα»*









"ΣΩΚΡΑΤΗΣ: ..Το όνομα «άνθρωπος» σημαίνει ότι τα μεν άλλα ζώα από όσα βλέπουν τίποτε δεν ερευνούν, ούτε συλλογίζονται ούτε  παρατηρούν με προσοχή (αναθρεί)... ο άνθρωπος όμως συγχρόνως βλέπει –και αυτό είναι το όπωπε- και παρατηρεί με προσοχή (αναθρεί) και συλλογίζεται εκείνο που έχει δει (ώπωπε). Από αυτό λοιπόν προκύπτει ότι από τα ζώα, μόνο ο άνθρωπος σωστά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι, παρατηρεί με μεγάλη προσοχή ό,τι έχει δει «ναθρν πωπε» ". (Από τον Πλατωνικό διάλογο «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ο οποίος αναφέρεται στην ιστορία, φιλοσοφία και ετυμολογία των ονομάτων της Ελληνικής γλώσσας.

Νομίζω πως ένας άνθρωπος καλλιτέχνης, ένας ποιητής, έχει επί πλέον την ικανότητα με τη δική του ματιά–σφραγίδα να αποτυπώνει, να πλάθει και να μεταφέρει στους άλλους αυτές τις παρατηρήσεις του, μαζί με τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Και όταν υπάρχει η Αλήθεια του καλλιτέχνη σ’ αυτή του την κατάθεση, ο άλλος άνθρωπος, ακόμα και ο κοινός, ο χωρίς σχετική παιδεία και εξειδίκευση, νοιώθει να φτάνουν σ’ αυτόν τα μηνύματά της· με τις πολλές αποχρώσεις και διακυμάνσεις της σ’ ένα φάσμα μεταξύ σκληρότητας και τρυφερής μαγείας. 
Αφορμή γι’ αυτές τις μικρές σκέψεις έδωσαν κάποια έργα του Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη.


«Υδρόγειος Ειρήνης» σίδερο και γρανίτης ύψος 10μ. με διάμετρο υδρογείου 3,5μ.
Τεχνόπολη-Γκάζι, Αθήνα 1999



«Αείφυλλον ευεργετών» Σίδερο και μπρούτζος 250Χ180εκ. 1997.
 Γλυπτό για την έκθεση του Πολιτισμικού Οργανισμού Δήμου Αθηναίων «Παγκόσμιος Ελληνισμός- Εθνικοί Ευεργέτες»
Κάθε φύλλο αντιπροσωπεύει έναν από τους 38 εθνικούς ευεργέτες.


«Χαίρε Γνώση» σίδερο σε μαρμάρινη βάση, ύψος έργου 3.10μ – βάση 3Χ0.5Χ1μ. 2007
Κήπος Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών


ΠΕΝΤΑΚΥΚΛΟ ΜΕ ΦΥΛΛΑ ΕΛΙΑΣ
σίδερο, σιδηρογράφημα και χρώμα λάδι, ύψος 55 εκ. με ύψος εξωτερικού δακτυλίου 48 εκ.,2000


«Ευ Αγωνίζεσθαι"  Πεντάκυκλο με λέξεις-έννοιες του Ευ Αγωνίζεσθαι» Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου.


«ΜΥΘΙΚΟ ΚΟΧΥΛΙ» σιδερο 100 x 190 x 90 cm
φωτογραφία από την έκθεση ΙΩΣΤΕΦΗ ΓΛΥΠΤΑ που έγινε στο Παλαιό Φάληρο (2005) ιδιωτική συλλογή


'Ελληνες Δράκοι
Άργος 170 Χ 500 εκ.   Λάμια 80 Χ 210 Χ 160 εκ.σίδερο, 1997


«Έρως και Ζήλεια» χρώμα λάδι και σιδηρογράφημα σε σίδηρο 100Χ200 cm 1997
 συλλογή Πολυχώρου Τέχνης «Αθηναϊς»


 "Σιδερένιος κήπος" 
 σιδηρογράφημα σε σίδερο και χρώμα λάδι40 X 90 Χ 20 εκ 1996



Από τη γλυπτοθήκη στις Αφίδνες


ΕΛΙΑ, γλυπτό τεχνολογίας κοπής με laser
σίδερο και χρώμα λάδιύψος 100 εκ. - διάμετρος βάσης 80 εκ.2013



Ακούς κάποιες σκέψεις στα λόγια** του δημιουργού τους,  Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη:
 «Από το 1990 ως 1999 η δουλειά μου ήταν decorative. Την χρονική αυτή περίοδο έκανα και χρηστική γλυπτική. Όταν ξεκινούσα ένα έργο, ήξερα πως θα τελειώσει. Υπήρχε σχέδιο και μελέτη. Η θεματολογία μου ήταν τα σύμβολα, μυθικά, αστρικά, φυσικά και θρησκευτικά.
Έκανα μελέτες για τα έντομα, τις στάσεις τους όταν επιτίθενται, όταν ερωτεύονται. Μελέτησα τα άστρα, που ανάλογα τις ακτίνες τους συμβολίζουν την γέννηση (5 ακτίνες), την δημιουργία (6 ακτίνες), την αναγέννηση ( 8 ακτίνες) και το Άγιο Πνεύμα (9 ακτίνες).
Άλλο αγαπημένο μου θέμα είναι «ο παντεπόπτης οφθαλμός» που υπάρχει σαν εικόνα σε όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες. «Βλέπω και κρίνω τα πάντα».
Οι δράκοι είναι ένα άλλο σύμβολο, που δούλεψα πολύ και αγαπήθηκε ιδιαίτερα. Η κίνηση τους, τα χρώματα και το μυθικό περιβάλλον γύρω τους. Οι δράκοι έχουν υπάρξει σύμβολο σε όλους σχεδόν τους πολιτισμούς και τις θρησκείες.
Άλλο θέμα μου είναι «τα ολυμπιακά». Αυτή είναι μια ενότητα με στεφάνια, ήρωες και πεντάκυκλα. Ασχολήθηκα μ' αυτά πολύ πριν την ανάθεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα.
Οι λέξεις και οι προτάσεις- γρίφοι είναι στοιχεία, που χρησιμοποιώ ακόμη και σε γλυπτά και ζωγραφικά έργα. Έχω σχεδιάσει είδη γραμμάτων και συνθέσεις με λέξεις και «οπτική ποίηση».
 Η οπτική ποίηση είναι είδος τέχνης, που εικόνα και λόγος αλληλοσυμπληρώνονται. Ξεκίνησε με την Ρωσική πρωτοπορία και το κίνημα των Ντανταϊστών. Το 1987 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ίκαρος ένα βιβλίο μου με 24 άδετα μονόφυλλα έργα με οπτική ποίηση. «Αναθρών α όπωπε» ειναι ο τίτλος που σημαίνει «ο παρατηρών αυτά που βλέπει». Χαρακτηριστικό μόνο του ανθρώπου.
Από τότε έγραφα πάνω στα έργα μου. Έγραφα σε ζωγραφικά ή γλυπτά, λέξεις, μηνύματα ή προτάσεις ολόκληρες με τα αρχικά τους μόνο. Ξεχωρίζω τους γρίφους..»


(επιτοίχιο σε ταβάνι)
ανοξείδωτη λαμαρίνα και ιδιοκατασκευή φωτισμού, διαγώνιος 2 μ. 2011

Βλέπεις τα έργα και βρίσκεις πράγματα που κοιμούνται μέσα σου, γνώριμα, αιώνια. Και νοιώθεις τον κόπο και την αγωνία του καλλιτέχνη-δημιουργού να πλάσει με ειλικρίνεια τις Ιδέες-παρατηρήσεις του, να τους δώσει χρώμα, αλλά και λόγο, χαράσσοντας λέξεις που τους αποδίδει· η αιτία και το αιτιατό στη μορφή των έργων του.
Αναρωτιέσαι πώς το σκληρό μεταλλικό υλικό, μπορεί να γίνει τόσο μαγικά εύπλαστο και ομιλούν. Βλέπεις τη δύναμη της γνώσης, της τέχνης και της τεχνικής, τα φτερά της φαντασίας και της ευαισθησίας. Από τα κείμενα, τη ζωγραφική, τα πολύ μικρά γλυπτά και αυτά των μεγάλων διαστάσεων.
Και λες: ναι, δεν μπορεί να είναι αλλιώς, είναι πράγματι αυτά τα έργα ποιήματα.  Παίρνεις μια μεγάλη ανάσα και ακουμπάς πάνω το βλέμμα της ψυχής.  Όπως όταν διαβάζεις αγαπημένους στίχους, όπως δηλαδή τα ονειρεύτηκε ο δημιουργός τους να είναι.
Ετσι, απλά, όπως σ΄αγγίζει με το άρωμα της πασχαλιάς και των ανθών της νεραντζιάς την άνοιξη, η σοφία του Κόσμου. 


*  Ο τίτλος της ανάρτησης  «ἀναθρῶν ἃ ὂπωπε» ακολούθησε τον τίτλο του βιβλίου του Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη «ἀναθρῶν ἃ ὂπωπε», εκδόσεις Ίκαρος 1987. Και ο δεύτερος τίτλος «καράβι στα άστρα» ;  Κι αυτός οφείλεται σ’ ένα μικρό έργο του ιδίου, που ταξιδεύει μαγικά και το οποίο επιλέχτηκε να κλείσει την ανάρτηση. 


ταξίδι στα άστρα» μπρούτζος και γυαλί, διαμ. 9εκ.


Αυτό το blog μέχρι τον περασμένο μήνα διήνησε 9 χρόνια ταξίδι (τα τελευταία κύλησαν πολύ αργά:) και η ανάρτηση αφιερώνεται σε όλους εσάς, «αστέρια της γης, τ’ ουρανού, μεταξύ ουρανού και γης» όπως έχω ονομάσει τους κόσμους των ιστολογίων σας. Εκεί όπου αποτυπώνετε με τον δικό σας τρόπο και μοιράζεστε αυτά που βλέπετε και παρατηρείτε με προσοχή. Και θα ευχηθώ πάλι, καλά μας ταξίδια…




*** Επιλέχτηκαν ορισμένα έργα από πάρα πολλά. Ο χώρος μίας ανάρτησης και μη ειδικού δεν επαρκεί για να δώσει βέβαια ούτε το ελάχιστο από το έργο του. Στην ιστοσελίδα του ΝΓΠ:  http://www.papoutsidis.gr/gr/main_gr.html  αξίζει να δείτε και άλλα έργα του, καθώς και πληροφορίες για τον ίδιο και τις δραστηριότητές του.  
****  Πλάτωνος Κρατύλος, όλο το αρχικό κείμενο και η μετάφρασή του  https://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/6982/1736_cratylus.pdf