Παρασκευή 28 Απριλίου 2017

«ἀναθρῶν ἃ ὂπωπε» και «ένα καράβι στα άστρα»*









"ΣΩΚΡΑΤΗΣ: ..Το όνομα «άνθρωπος» σημαίνει ότι τα μεν άλλα ζώα από όσα βλέπουν τίποτε δεν ερευνούν, ούτε συλλογίζονται ούτε  παρατηρούν με προσοχή (αναθρεί)... ο άνθρωπος όμως συγχρόνως βλέπει –και αυτό είναι το όπωπε- και παρατηρεί με προσοχή (αναθρεί) και συλλογίζεται εκείνο που έχει δει (ώπωπε). Από αυτό λοιπόν προκύπτει ότι από τα ζώα, μόνο ο άνθρωπος σωστά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι, παρατηρεί με μεγάλη προσοχή ό,τι έχει δει «ναθρν πωπε» ". (Από τον Πλατωνικό διάλογο «ΚΡΑΤΥΛΟΣ», ο οποίος αναφέρεται στην ιστορία, φιλοσοφία και ετυμολογία των ονομάτων της Ελληνικής γλώσσας.

Νομίζω πως ένας άνθρωπος καλλιτέχνης, ένας ποιητής, έχει επί πλέον την ικανότητα με τη δική του ματιά–σφραγίδα να αποτυπώνει, να πλάθει και να μεταφέρει στους άλλους αυτές τις παρατηρήσεις του, μαζί με τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Και όταν υπάρχει η Αλήθεια του καλλιτέχνη σ’ αυτή του την κατάθεση, ο άλλος άνθρωπος, ακόμα και ο κοινός, ο χωρίς σχετική παιδεία και εξειδίκευση, νοιώθει να φτάνουν σ’ αυτόν τα μηνύματά της· με τις πολλές αποχρώσεις και διακυμάνσεις της σ’ ένα φάσμα μεταξύ σκληρότητας και τρυφερής μαγείας. 
Αφορμή γι’ αυτές τις μικρές σκέψεις έδωσαν κάποια έργα του Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη.


«Υδρόγειος Ειρήνης» σίδερο και γρανίτης ύψος 10μ. με διάμετρο υδρογείου 3,5μ.
Τεχνόπολη-Γκάζι, Αθήνα 1999



«Αείφυλλον ευεργετών» Σίδερο και μπρούτζος 250Χ180εκ. 1997.
 Γλυπτό για την έκθεση του Πολιτισμικού Οργανισμού Δήμου Αθηναίων «Παγκόσμιος Ελληνισμός- Εθνικοί Ευεργέτες»
Κάθε φύλλο αντιπροσωπεύει έναν από τους 38 εθνικούς ευεργέτες.


«Χαίρε Γνώση» σίδερο σε μαρμάρινη βάση, ύψος έργου 3.10μ – βάση 3Χ0.5Χ1μ. 2007
Κήπος Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών


ΠΕΝΤΑΚΥΚΛΟ ΜΕ ΦΥΛΛΑ ΕΛΙΑΣ
σίδερο, σιδηρογράφημα και χρώμα λάδι, ύψος 55 εκ. με ύψος εξωτερικού δακτυλίου 48 εκ.,2000


«Ευ Αγωνίζεσθαι"  Πεντάκυκλο με λέξεις-έννοιες του Ευ Αγωνίζεσθαι» Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου.


«ΜΥΘΙΚΟ ΚΟΧΥΛΙ» σιδερο 100 x 190 x 90 cm
φωτογραφία από την έκθεση ΙΩΣΤΕΦΗ ΓΛΥΠΤΑ που έγινε στο Παλαιό Φάληρο (2005) ιδιωτική συλλογή


'Ελληνες Δράκοι
Άργος 170 Χ 500 εκ.   Λάμια 80 Χ 210 Χ 160 εκ.σίδερο, 1997


«Έρως και Ζήλεια» χρώμα λάδι και σιδηρογράφημα σε σίδηρο 100Χ200 cm 1997
 συλλογή Πολυχώρου Τέχνης «Αθηναϊς»


 "Σιδερένιος κήπος" 
 σιδηρογράφημα σε σίδερο και χρώμα λάδι40 X 90 Χ 20 εκ 1996



Από τη γλυπτοθήκη στις Αφίδνες


ΕΛΙΑ, γλυπτό τεχνολογίας κοπής με laser
σίδερο και χρώμα λάδιύψος 100 εκ. - διάμετρος βάσης 80 εκ.2013



Ακούς κάποιες σκέψεις στα λόγια** του δημιουργού τους,  Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη:
 «Από το 1990 ως 1999 η δουλειά μου ήταν decorative. Την χρονική αυτή περίοδο έκανα και χρηστική γλυπτική. Όταν ξεκινούσα ένα έργο, ήξερα πως θα τελειώσει. Υπήρχε σχέδιο και μελέτη. Η θεματολογία μου ήταν τα σύμβολα, μυθικά, αστρικά, φυσικά και θρησκευτικά.
Έκανα μελέτες για τα έντομα, τις στάσεις τους όταν επιτίθενται, όταν ερωτεύονται. Μελέτησα τα άστρα, που ανάλογα τις ακτίνες τους συμβολίζουν την γέννηση (5 ακτίνες), την δημιουργία (6 ακτίνες), την αναγέννηση ( 8 ακτίνες) και το Άγιο Πνεύμα (9 ακτίνες).
Άλλο αγαπημένο μου θέμα είναι «ο παντεπόπτης οφθαλμός» που υπάρχει σαν εικόνα σε όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες. «Βλέπω και κρίνω τα πάντα».
Οι δράκοι είναι ένα άλλο σύμβολο, που δούλεψα πολύ και αγαπήθηκε ιδιαίτερα. Η κίνηση τους, τα χρώματα και το μυθικό περιβάλλον γύρω τους. Οι δράκοι έχουν υπάρξει σύμβολο σε όλους σχεδόν τους πολιτισμούς και τις θρησκείες.
Άλλο θέμα μου είναι «τα ολυμπιακά». Αυτή είναι μια ενότητα με στεφάνια, ήρωες και πεντάκυκλα. Ασχολήθηκα μ' αυτά πολύ πριν την ανάθεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα.
Οι λέξεις και οι προτάσεις- γρίφοι είναι στοιχεία, που χρησιμοποιώ ακόμη και σε γλυπτά και ζωγραφικά έργα. Έχω σχεδιάσει είδη γραμμάτων και συνθέσεις με λέξεις και «οπτική ποίηση».
 Η οπτική ποίηση είναι είδος τέχνης, που εικόνα και λόγος αλληλοσυμπληρώνονται. Ξεκίνησε με την Ρωσική πρωτοπορία και το κίνημα των Ντανταϊστών. Το 1987 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ίκαρος ένα βιβλίο μου με 24 άδετα μονόφυλλα έργα με οπτική ποίηση. «Αναθρών α όπωπε» ειναι ο τίτλος που σημαίνει «ο παρατηρών αυτά που βλέπει». Χαρακτηριστικό μόνο του ανθρώπου.
Από τότε έγραφα πάνω στα έργα μου. Έγραφα σε ζωγραφικά ή γλυπτά, λέξεις, μηνύματα ή προτάσεις ολόκληρες με τα αρχικά τους μόνο. Ξεχωρίζω τους γρίφους..»


(επιτοίχιο σε ταβάνι)
ανοξείδωτη λαμαρίνα και ιδιοκατασκευή φωτισμού, διαγώνιος 2 μ. 2011

Βλέπεις τα έργα και βρίσκεις πράγματα που κοιμούνται μέσα σου, γνώριμα, αιώνια. Και νοιώθεις τον κόπο και την αγωνία του καλλιτέχνη-δημιουργού να πλάσει με ειλικρίνεια τις Ιδέες-παρατηρήσεις του, να τους δώσει χρώμα, αλλά και λόγο, χαράσσοντας λέξεις που τους αποδίδει· η αιτία και το αιτιατό στη μορφή των έργων του.
Αναρωτιέσαι πώς το σκληρό μεταλλικό υλικό, μπορεί να γίνει τόσο μαγικά εύπλαστο και ομιλούν. Βλέπεις τη δύναμη της γνώσης, της τέχνης και της τεχνικής, τα φτερά της φαντασίας και της ευαισθησίας. Από τα κείμενα, τη ζωγραφική, τα πολύ μικρά γλυπτά και αυτά των μεγάλων διαστάσεων.
Και λες: ναι, δεν μπορεί να είναι αλλιώς, είναι πράγματι αυτά τα έργα ποιήματα.  Παίρνεις μια μεγάλη ανάσα και ακουμπάς πάνω το βλέμμα της ψυχής.  Όπως όταν διαβάζεις αγαπημένους στίχους, όπως δηλαδή τα ονειρεύτηκε ο δημιουργός τους να είναι.
Ετσι, απλά, όπως σ΄αγγίζει με το άρωμα της πασχαλιάς και των ανθών της νεραντζιάς την άνοιξη, η σοφία του Κόσμου. 


*  Ο τίτλος της ανάρτησης  «ἀναθρῶν ἃ ὂπωπε» ακολούθησε τον τίτλο του βιβλίου του Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη «ἀναθρῶν ἃ ὂπωπε», εκδόσεις Ίκαρος 1987. Και ο δεύτερος τίτλος «καράβι στα άστρα» ;  Κι αυτός οφείλεται σ’ ένα μικρό έργο του ιδίου, που ταξιδεύει μαγικά και το οποίο επιλέχτηκε να κλείσει την ανάρτηση. 


ταξίδι στα άστρα» μπρούτζος και γυαλί, διαμ. 9εκ.


Αυτό το blog μέχρι τον περασμένο μήνα διήνησε 9 χρόνια ταξίδι (τα τελευταία κύλησαν πολύ αργά:) και η ανάρτηση αφιερώνεται σε όλους εσάς, «αστέρια της γης, τ’ ουρανού, μεταξύ ουρανού και γης» όπως έχω ονομάσει τους κόσμους των ιστολογίων σας. Εκεί όπου αποτυπώνετε με τον δικό σας τρόπο και μοιράζεστε αυτά που βλέπετε και παρατηρείτε με προσοχή. Και θα ευχηθώ πάλι, καλά μας ταξίδια…




*** Επιλέχτηκαν ορισμένα έργα από πάρα πολλά. Ο χώρος μίας ανάρτησης και μη ειδικού δεν επαρκεί για να δώσει βέβαια ούτε το ελάχιστο από το έργο του. Στην ιστοσελίδα του ΝΓΠ:  http://www.papoutsidis.gr/gr/main_gr.html  αξίζει να δείτε και άλλα έργα του, καθώς και πληροφορίες για τον ίδιο και τις δραστηριότητές του.  
****  Πλάτωνος Κρατύλος, όλο το αρχικό κείμενο και η μετάφρασή του  https://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/6982/1736_cratylus.pdf






22 σχόλια:

Άιναφετς είπε...

Η πρώτη ανάγνωση "κουβαλάει" τον ενθουσιασμό που σε ξαναδιαβάζουμε μετά από πολύ πολύ καιρό!
Η δεύτερη, μ' ενθουσίασε γιατί "κουβαλάει" ότι προσωπικά μ' ενδιαφέρει, τέχνη, φιλοσοφία, ψυχολογία, λογοτεχνία και πάνω απ΄ όλα πρωτοτυπία!
Φυσικά και θα υπάρξει και τρίτη για να χωνευτούν όλα τα παραπάνω!

ΑΦιλάκια πολλά με μια ευχή, να συνεχίσεις ν' ανεβάζεις και να μοιράζεσαι ότι αγαπάς!

Πουπερμίνα είπε...

Φρέσκο αεράκι! Και φροντισμένη ανάρτηση.
Με βάλατε ευχάριστα σε σκέψεις.
Πώς το βλέμμα του καλλιτέχνη μετουσιώνει το οπτικό του ερέθισμα σε συγκίνηση κι αυτή με τη σειρά της την εξοικείωσή του με το συγκεκριμένο μέσο και το υλικό σε υπόρρητη κατάθεση ψυχής. Είναι αυτή που εισπράττεται από τον αποδέκτη ως υπερατομική του έργου αξία, ως 'βλέμμα' του καλλιτέχνη.
(όπου 'του' βλ. του/της)

Κι εγώ εύχομαι να ήρθατε για να μείνετε.

dodo είπε...

Τι ωραία παρουσίαση- ευχαριστώ! (Καί γιά την αφιέρωση σε ό,τι με αφορά).
Είθε να επανέλθεις σύντομα ;-)

Άστρια είπε...

***********
Άιναφετς, Πουπερμίνα και dodo, βεβαίως η αφιέρωση αφορά και εσάς αφού ήσασταν στη σκέψη όταν γραφόταν. Μια καλήμέρα Κυριακής:)

Άστρια είπε...

Άιναφετς, σ' ευχαριστώ γι' αυτό το πρώτο σχόλιο-ποδαρικό και για τις αναγνώσεις! Θα ήθελα και την γνώμη σου από τυχόν τρίτη ανάγνωση. Για τον ΝΓΠ, ήθελα να κάνω ανάρτηση από καιρό γιατί παρακολουθούσα και εκτιμούσα το έργο του από παλιά.
Αφιλιά κι από μένα!:)

Άστρια είπε...

Πουπερμίνα, σ' ευχαριστώ για την παρουσία, την προσοχή στα γραφόμενα και για τη σκέψη που κατατέθηκε και που δεν θα μπορούσε να διατυπωθεί με καλύτερο τρόπο!!! Βεβαίως ευχαριστώ και για τις ευχές :)

Άστρια είπε...

dodo, χαίρομαι ιδιαίτερα που σου άρεσε:) Και πολύ σ' ευχαριστώ:)

ξωτικό είπε...

Πολλές οι αναγνώσεις ,που λέει και η μαγισσούλα και τα απορρέοντα συναισθήματα .
Πολύ χαρά για την εμφάνιση και συγκίνηση για την καρδιακή αφιέρωση .
Μα κι ένα φούσκωμα μιας ακόμα πιο βαθιάς και ζωογόνου χαράς-ενέργειας ,όπως ακριβώς όταν έρχεται η άνοιξη ,απ'την ίδια την τόσο φροντισμένη ανάρτηση ;-)
Νοιώθεις άνθρωπος βρε παιδί μου ;-)
Και ήταν σχεδόν οδυνηρή η σκέψη του πόσο πολύ μου έλειψαν οι αναρτήσεις σου .

Το γλυπτό στο γκάζι το έχω δεί τόσες φορές και μου άρεσε αλλά ομολογώ δεν συγκράτησα τον καλλιτέχνη.
Πολύ μου ταιριάζει που συνδέει τα έργα με λόγο .
Τα περί της αλήθειας των καλλιτεχνών είναι θέμα της ημερήσιας διάταξης αυτό τον καιρό με αφορμή την documenta...

Kαλή πρωτομαγιά μ'ένα θερμότατο φιλί για καλωσόρισμα Αστριούλα μου !!!

Άστρια είπε...

Ξωτικούλι, όπως πάντα στην καρδιά της κάθε ανάρτησης:) Και μένα μου έλειψε πολύ αυτή η αληθινή επικοινωνία που χτίστηκε μέσα από τα ιστολόγιά μας. Και είναι σχεδόν οδυνηρή η σκέψη επίσης του πόσο μου έλειψαν και οι δικές σου αναρτήσεις.. και της Margo και άλλων φίλων μας.

Για το γλυπτό στο γκάζι (2000), που κι εμένα πάντα μου άρεσε, αντιγράφω από το internet: "Σύμβολο της πόλεως των Αθηνών στην 3η χιλιετία. που απεικονίζει την Υδρόγειο σφαίρα με τους μεσημβρινούς και παράλληλους επί των οποίων και φέρονται κλαδιά ελιάς. Απεικονίζει την υδρόγειο να περιβάλλεται από κλαδιά ελιάς συμβολίζοντας την ελπίδα για ένα ειρηνικό μέλλον ενόψει τις νέας χιλιετίας. Τα πέντε ορειχάλκινα στεφάνια συμβολίζουν τις πέντε ηπείρους που ενώνονται. Με τα φύλλα πάνω τους να συμβολίζουν τις σημαίες των χωρών του κόσμου που συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στην εμπρόσθια όψη αναγράφεται: «Η ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ "

Σ' ευχαριστώ για την υπενθύμιση της documenta.
Και σ'ευχαριστώ από καρδιάς για την πολύτιμη παρουσία σου πάντα. Φιλιά και καλή Πρωτομαγιά!:)

Άιναφετς είπε...

Στη σχολή, δεν τα πήγαινα καθόλου καλά με τη γλυπτική, ότι έπιανε το χέρι μου, (στην αρχή πηλός), κακομορφούσε (αν υπάρχει τέτοια λέξη!)αυτό δεν θα πει πως δεν αγαπώ τη γλυπτική, αλλά όπως και για κάθε έργο τέχνης, δυσκολεύομαι να εκφράσω την αίσθηση που μου αφήνει, συνήθως ή μου αρέσουν ή όχι. Του Παπουτσίδη, όλα μιλούν στη καρδιά μου, ακριβώς γιατί εμπνέεται απ΄ότι αγαπώ πιο πολύ, μύθοι, αστρικά σύμβολα, εσωτερισμός...
Με τη δεύτερη και σίγουρα όχι και τελευταία ανάγνωση, Αστεράκι μου, θέλω να σ' ευχαριστήσω γι αυτή την επετειακή ανάρτηση όπως και για τη τρυφερή σου σκέψη!
Καλή Πρωτομαγιά και καλό μας μήνα! :)

Ανώνυμος είπε...

Ξεχώρισα τους "Έλληνες δράκους" και τον "σιδερένιο κήπο". Μέταλλα που έχουν πνοή μέσα τους!

Roadartist είπε...

Καλώς την! Ευχαριστούμε για την όμορφη ανάρτηση και για τον κόπο που έκανες να μοιραστείς όλα αυτά τα όμορφα μαζί με μας. Μακάρι όλοι οι άνθρωποι να είχανε παρόμοια ματιά.

Καλό Μήνα Μάη, με πολύ δύναμη και αγάπη :)

Άστρια είπε...

Αιναφετς: Δεν μπορώ να φανταστώ ότι κάτι με το οποίο καταπιάστηκες δεν πήγε καλά!!!:)
Χαίρομαι που σου άρεσαν τα έργα του Παπουτσίδη. Μπορείς να δεις τις σπουδές του, τις εκθέσεις του και τα έργα του στην ιστοσελίδα του που αναφέρω στην ανάρτηση.
Σ'ευχαριστώ ιδιαίτερα που ξαναπέρασες και για την προσεκτική ανάγνωση:)
Καλό μήνα!:)

Άστρια είπε...

ηλιογράφε, μου άρεσε αυτό που έγραψες

Σ' ευχαριστώ για την παρουσία σου σ'αυτή την ανάρτηση. Δεν θα μπορούσε να λείπεις, αφού μαζί με τη roadartist είσαστε οι πιο παλιοί μου συνοδοιπόροι:)
Καλό μήνα!:)

Άστρια είπε...

roadartist, σε περίμενα τόσο να έρθεις:) Εγώ σ' ευχαριστώ για τα όσα ωραία και με τόσο κόπο συνεχίζεις και μοιράζεσαι μαζί μας!!! Και ας το ξαναπώ, ήσουν η κύρια αιτία που άνοιξα το blog και μία από τις κύριες αιτίες που δεν το έκλεισα:)

Καλό μήνα με πολύ θετική ενέργεια αγάπης!

fractal είπε...

Υπέροχή Άστρια!!!!
Τι να πώ για τη δύναμη της αναγέννησης που κάθε φορά που διαβάζω κατι δικό σου, λυπαίνει τη σκέψη μου;;;;
Αν δεν έβλεπα την τελευταία σου ανάρτηση ποτέ δεν θα θυμόμουν τα λόγια του (οχι πολύ γνωστού ) Ρώσου λογοτέχνη Μαξίμ Ντυ-καν:
" Η μορφή ειναι ωραία, ναι! σαν υπάρχει στο βάθος ιδέα! Το μέτωπο το ωραίο τι τάχα αξίζει χωρίς μυαλό?"

Ξέρω πως θα τηρήσεις την υπόσχεσή σου, γιαυτό και περιμένω με πολύ αγάπη την ώρα που θα σε υποδεχτω στο Νησί...Η κάθε εποχή έχει ξεχωριστή ομορφιά...Μα το δεκαήμερο των λαλάδων δεν μπορεις να την αντέξεις ..

Άστρια είπε...

Ω!! fractal !! αγαπημένο τρεχαντηράκι τ' ουρανού!! τί έκπληξη και χαρά που μου έδωσε η παρουσία σου μετά από τόσο καιρό!! Και μάλιστα σ΄αυτή την ανάρτηση! Κι εσύ μ' αυτό το τόσο ερευνητικό βλέμμα στον χρόνο και στον χώρο και τη ξεχωριστή γραφή, τα λόγια του Μαξίμ Ντυ-καν δεν μπορεί παρά να σου επιστρέφουν ακέραια:) Θα διάβασες και την αφιέρωση σε όλους εσάς ε; Σε περιγράφει πολύ:)

Και ναι, θα κρατήσω την υπόσχεσή μου στους λαλάδες:)
Κι ας κρατήσουν οι χοροί!

fractal είπε...

Ειμαι Αθήνα για λίγο. θα μιλησουμε..

Mariela είπε...

Η αλήθεια είναι πως όταν συγκινούμαι βαθιά μου είναι δύσκολο να μιλήσω έστω και γραπτά, καθώς το χέρι τρέμει στο πληκτρολόγιο!
Αγαπημένη ταξιδιώτισσα ή συνταξιδιώτισσα των άστρων, τι άλλο θα μπορούσα να προσθέσω στα ήδη ειπωμένα με τόση ευαισθησία και ειλικρίνεια;
Μόνο ότι η επιστροφή σου είναι πολύ δυνατή και εύχομαι να κρατήσει και να μην σε χάσουμε πάλι στα βάθη του ουρανού.
Είσαι πολύτιμη....

Άστρια είπε...

Μαριέλα σ΄ευχαριστώ για το πολύ γενναιόδωρο σχόλιο:)
και γέλασα μ' αυτό το ".. στα βάθη τ' ουρανού"

Ακόμα και όταν καθυστερούμε να "μπλογκοβρεθούμε" είναι σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα, όπως συμβαίνει στους φίλους. Η παρέα αυτή είναι τόσο ξεχωριστή και πολύτιμη και είναι τιμητικό που είσαι εσύ ανάμεσα!

Καλά μας ταξίδια λοιπόν!:)
Σε φιλώ
Καλό βράδυ.

Υπατία η Αλεξανδρινή είπε...

Μια αστρική ολιστική ανάρτηση!
Ευχαριστούμε για το μοίρασμα ομορφιάς και σκέψης!

Άστρια είπε...

Ω! Υπατία μου, άργησα πολύ να σε δω, όμως πολύ πολύ το χάρηκα! Έρχομαι να σε δω τώρα!
Και σ' ευχαριστώ!