"ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ "

Οδυσσέας Ελύτης

Πλεονάκις επολέμησάν με εκ νεότητός μου
και γαρ ουκ ηδυνήθησάν μοι
ΨΑΛΜΟΣ ΡΚΗ'

................................

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Ε'

ΜΕ ΤΟ ΛΥΧΝΟ του άστρου - στους ουρανούς εβγήκα
Στο αγιάζι των λειμώνων -στη μόνη ακτή του κόσμου
Που να βρω την ψυχή μου -το τετράφυλλο δάκρυ!
Λυπημένες μυρσίνες -ασημωμένες ύπνο
Μου ράντισαν την όψη -Φυσώ και μόνος πάω
Που να βρω τη ψυχή μου -το τετράφυλλο δάκρυ!
Οδηγέ των ακτίνων -και των κοιτώνων Μάγε
Αγύρτη που γνωρίζεις -το μέλλον μίλησέ μου
Που να βρω την ψυχή μου -το τετράφυλλο δάκρυ!
Τα κορίτσια μου πένθος -για τους αιώνες έχουν
Τ'αγόρια μου τουφέκια -κρατούν και δεν κατέχουν
Που να βρω την ψυχή μου -το τετράφυλλο δάκρυ!
Εκατόγχειρες νύχτες -μες στο στερέωμα όλο
Τα σπλάχνα μου αναδεύουν -Αυτός ο πόνος καίει
Που να βρω την ψυχή μου -το τετράφυλλο δάκρυ!
Με το λύχνο του άστρου -στους ουρανούς γυρίζω
Στο αγιάζι των λειμώνων -στη μόνη ακτή του κόσμου
Που να βρω την ψυχή μου -το τετράφυλλο δάκρυ!
..........................................

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΡΙΤΟ
Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΞΟΔΟΣ
Ι΄

Καταπρόσωπό μου εχλεύασαν οι νέοι Αλεξανδρείς:
ιδέστε, είπαν, ο αφελής περιηγητής του αιώνος!
Ο αναίσθητος
που όταν όλοι εμείς θρηνούμε αυτός αγαλλιά
και όταν όλοι πάλι αγαλλιούμε
αυτός αναίτια σκυθρωπάζει.
Στις κραυγές μας μπροστά προσπερνά και αδιαφορεί
και τα σ' εμάς αόρατα
με τ' αυτί στην πέτρα
σοβαρός και μόνος προσέχει.
Ο χωρίς φίλον κανέναμήτε οπαδό
που εμπιστεύεται μόνον το σώμα του
και το μέγα μυστήριο στ' αγκαθόφυλλα μέσα του ήλιου αναζητεί
αυτός είναι
ο απόβλητος από τις αγορές του αιώνος!
Επειδή νου δεν έχει
κι από ξένα δάκρυα κέρδος δε βγάνει
και στο θάμνο που καίει την αγωνία μας
μοναχά καταδέχεται να ουρεί.
Ο αντίχριστος και ανάλγητος δαιμονιστής του αιώνος!
Που όταν όλοι εμείς πενθούμεαυτός ηλιοφορεί.
Και όταν όλοι σαρκάζουμειδεοφορεί.
Και όταν ειρήνη αγγέλλουμεμαχαιροφορεί.
Καταπρόσωπό μου οι νέοι Αλεξανδρείς εχλεύασαν!
........................

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΕΣ
η΄

Γύρισα τα μάτια- δάκρυα γιομάτα- κατά το παραθύρι
Και κοιτώντας έξω - καταχιονισμένα - τα δέντρα των κοιλάδων
Αδελφοί μου, είπα - ως κι αυτά μια μέρα - κι αυτά θα τ' ατιμάσουν
Προσωπιδοφόροι - μες στον άλλον αιώνα- τις θηλιές ετοιμάζουν

Δάγκωσα τη μέρα- και δεν έσταξε ούτε - σταγόνα πράσινο αίμα
Φώναξα στις πύλες - κι η φωνή μου πήρε - τη θλίψη των φονιάδων
Μες στης γης το κέντρο - φάνηκε ο πυρήνας - που όλο σκοτεινιάζει
Κι η αχτίδα του ήλιου - γίνηκε, ιδέστε - ο μίτος του Θανάτου!

Ω πικρές γυναίκες - με το μαύρο ρούχο - παρθένες και μητέρες
Που σιμά στη βρύση - δίνατε να πιούνε - στ' αηδόνια των αγγέλων
Έλαχε να δώσει - και σ' εσάς ο Χάρος - τη φούχτα του γεμάτη
Μέσ' απ' τα πηγάδια - τις κραυγές τραβάτε - αδικοσκοτωμένων

Τόσο δεν αγγίζουν- η φωτιά με το άχτι - που πένεται ο λαός μου
Του Θεού το στάρι - στα ψηλά καμιόνια - το φόρτωσαν και πάει
Μες στην έρμη κι άδεια - πολιτεία μένει- το χέρι που μονάχα
Με μπογιά θα γράψει - στους μεγάλους τοίχους - ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Φύσηξεν η νύχτα - σβήσανε τα σπίτια - κι είναι αργά στην ψυχή μου
Δεν ακούει κανένας - όπου κι αν χτυπήσω - η μνήμη με σκοτώνει
Αδελφοί μου, λέει - μαύρες ώρες φτάνουν - ο καιρός θα δείξει
Των ανθρώπων έχουν - οι χαρές μιάνει - τα σπλάχνα των τεράτων

Γύρισα τα μάτια - δάκρυα γιομάτα - κατά το παραθύρι
Φώναξα στις πύλες - κι η φωνή μου πήρε - τη θλίψη των φονιάδων
Μες στης γης το κέντρο - φάνηκε ο πυρήνας - που όλο σκοτεινιάζει
Κι η αχτίδα του ήλιου - γίνηκε, ιδέστε - ο μίτος του Θανάτου!
................................

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΕΚΤΟ
ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ
ΙΗ'

Σε χώρα μακρινή και αρυτίδωτη τώρα πορεύομαι.
Τώρα μ' ακολουθούν κορίτσια κυανά
κι αλογάκια πέτρινα
με τον τροχίσκο του ήλιου στο πλατύ μέτωπο.
Γενεές μυρτιάς μ' αναγνωρίζουν
από τότε που έτρεμα στο τέμπλο του νερού
άγιος, άγιος, φωνάζοντας.
Ο νικήσαντος τον Άδη και τον Έρωτα σώσαντας
αυτός ο Πρίγκιπας των Κρίνων είναι.
Κι από κείνες πάλι τις πνοές της Κρήτης
μια στιγμή ζωγραφιζόμουν.
Για να λάβει ο κρόκος από τους αιθέρες δίκαιο.
Στον ασβέστη τώρα τους αληθινούς μου Νόμους
κλείνω κι εμπιστεύομαι.
Μακάριοι, λέγω, οι δυνατοί που αποκρυπτογραφούνε το Άσπιλο.
Γι' αυτών τα δόντια η ρώγα που μεθά
στων ηφαιστείων το στήθος και στο κλήμα των παρθένων.
Ιδού ας ακολουθήσουνε τα βήματα μου!
Σε χώρα μακρινή και αρυτίδωτη τώρα πορεύομαι.
Τώρα το χέρι του Θανάτου
αυτό χαρίζει τη Ζωή
και ο ύπνος δεν υπάρχει.
Χτυπά η καμπάνα του μεσημεριού
κι αργά στις πέτρες τις πυρρές χαράζονται τα γράμματα:
ΝΥΝ και ΑΙΕΝ και ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ.
Αιέν αιέν και νυν και νυν τα πουλιά κελαηδούν
ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το τίμημα.
........................................

ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ
…………

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το χέρι που επιστρέφει
από φόνο φριχτόν και τώρα ξέρει
ποιος αλήθεια ο κόσμος που υπερέχει
ποιο το «νυν» και ποιο το «αιέν» του κόσμου:

ΝΥΝ το αγρίμι της μυρτιάς Νυν η κραυγή του Μάη
ΑΙΕΝ η άκρα συνείδηση Αιέν η πλησιφάη

Νυν νυν η παραίσθηση και του ύπνου η μιμική
Αιέν αιέν ο λόγος και η Τρόπις η αστρική

Νυν των λεπιδοπτέρων το νέφος το κινούμενο
Αιέν των μυστηρίων το φως το περιιπτάμενο

Νυν το περίβλημα της Γης και η Εξουσία
Αιέν η βρώση της Ψυχής και η πεμπτουσία

Νυν της Σελήνης το μελάγχρωμα το ανίατο
Αιέν το χρυσοκύανο του Γαλαξία σελάγισμα

Νυν των λαών το αμάλγαμα και ο μαύρος Αριθμός
Αιέν της Δίκης το άγαλμα και ο μέγας Οφθαλμός

Νυν η ταπείνωση των Θεών Νυν η σποδός του Άνθρωπου
Νυν Νυν το μηδέν και Αιέν ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας