Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2013

"Τα παραστρατημένα πουλιά»


Αγαπημένος ο Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, για τα γραπτά του, για τις ιδέες του και για τη ζωή του την ίδια που δεν τις πρόδωσε.
Από τη βιβλιοαγορά της πλατείας Κοντζιά, ανάμεσα στις άλλες επιλογές ήταν και τρία βιβλία του, στίχοι και διηγήματα. Η διάθεση ήθελε να πάρει μία ανάσα μέσα από την ομίχλη του καθημερινού γύρω μας ξύλινου λόγου και να αφεθεί η σκέψη στη διαχρονική ηρεμία της σοφίας του, στα γαλήνια νερά  του ποιητικού του λόγου, στη λυρική ομορφιά του κόσμου του, αυτού της αγάπης της ζωής και του ονείρου.

Το βιβλιαράκι «Τα παραστρατημένα πουλιά»* με στίχους του σε μετάφραση του Μάκη Ανταίου ένα από αυτά. Ο Ταγκόρ είχε μεταφράσει τραγούδια του στα Αγγλικά όμως όπως αναφέρει στην εισαγωγή του ο Ανταίος,  γι αυτά «… -μεταφρασμένα- μπορεί να πει κανείς πως ο Ταγκόρ είναι, χωρίς να είναι Ταγκόρ. Βγαλμένα από την μπενγκάλικη μορφή τους, χάνουνε ένα δυνατό στοιχείο: τη ρίμα. Ποιος, απ’ όσους παρακολούθησαν τη διάλεξή του στο θέατρο της “Αλάμπρας” τον περασμένο Νοέμβρη, θα ξεχάσει ποτές το “Τραγούδι της βροχής” και δε θα φέρνει πάντα στο νου του το κάθε της ρίμας του κουδούνισμα, σαν δυνατής βροχής σταλαγματιά, και κάθε του ρυθμού του κουδούνισμα, σαν δυνατής βροχής σταλαγματιάς, και κάθε του ρυθμού του λύγισμα, σα μάνιασμα του αέρα του άγριου μες στη θυελλώδικη νεροποντή;…»

Κλείνοντας την εισαγωγή ο Ανταίος, γράφει: «Μεταφράζοντας τα Παραστρατημένα πουλιά δεν έκανα τίποτα άλλο από του να εξωτερικεύω την ενδόμυχή μου αγάπη για το μεγάλο απόστολο με την ασκητική και τη θρησκευτική φυσιογνωμία. Δημοσιεύοντάς τα, ένα μόνο έχω πόθο: να μπορέσω να μεταδώσω στον όποιο μου αναγνώστη, τη δική μου συγκίνηση, μα προ παντός τη δική μου αγάπη.»

Και ήταν ακριβώς αυτή η συγκίνηση και η αγάπη του που πέτυχε να μεταδώσει, για την οποία όφειλε η ανάρτηση να σταθεί και σε λίγα λόγια του μεταφραστή.
 
 
 
 
Πιο κάτω μεταφέρονται κάποιοι στίχοι του βιβλίου ακολουθώντας την αρίθμησή του . Προσπάθησα να διαλέξω λιγότερους στίχους για το μέγεθος της ανάρτησης, αλλά ένιωθα τόσο άδικη απέναντι σε όσους αφαίρεσα. Διαλέξτε και διαβάστε έστω στην τύχη κάποιους.
 
«…….
4
Είναι τα δάκρυα της γης που κάνουνε τα γέλια της ν’ ανθούνε.
5
Η μεγαλόπρεπη έρημος φλογίζεται από έρωτα για μόνο ένα χορτάρι, που να κουνάει την κεφαλή, να γελά και να φτεράει στον άνεμο.
14
Της πλάνης το μυστήριο μοιάζει τη σκοτεινιά της νύχτας - στο ότι είναι βαθύ. Και μοιάζουνε της γνώσης οι εικασίες με την ομίχλη του πρωινού.
27
Ω φως, που σα γυμνό παιδί, στα πράσινα τα φύλλα παιγνιδίζεις, ευτυχισμένο που δεν ένιωσες πώς ο άνθρωπος μπορεί να λέει ψέματα.
41
Τα δέντρα, λαχταρίσματα της γης, στέκονται στ’ ακροδάχτυλα να δουν τον ουρανό.
48
Τ’ αστέρια δεν τα νοιάζει να φανούν ωσάν πυγολαμπίδες.
53
Πάνω, που η γυάλινη λάμπα θυμώνει και βρίζει το πήλινο λυχνάρι, πως ξαδέλφη την είπε, βγήκε η σελήνη˙ κι η γυάλινη λάμπα της φωνάζει: «Αδελφή μου, χρυσή μου αδελφούλα!»
58
Ο σπουργίτης σα βλέπει το παγώνι, το λυπάται για το βάρος της ουράς του.
65
Μικρό μου χορταράκι, μικρά τα βήματά σου˙ μα όλη τη γης κρατείς κάτ’ απ’ τα πόδια σου.
88
«Είσ’ η μεγάλη στάλα της δροσιάς κάτ’ απ’  το φύλλο του λωτού, και γω ‘μαι μια μικρότερη στο πάνω του το μέρος» στη λίμνη η δροσοστάλα ψιθυρίζει.
 


103
Οι ρίζες είναι τα κλαδιά κάτω στη γης. Και τα κλαδιά είναι ρίζες στον αέρα.
113
Ο ήλιος είναι μόνο μια απλή φωτοστολή. Τα σύννεφα στολίζονται μ’ όλα τα πλούσια χρώματα. 
124
 
«Τα ερωτικά σου γράμματα τα φέρνει το φεγγάρι», στον ήλιο η νύχτα έλεγε, «Κι αφήνω την απάντηση σε δάκρυα στα χορτάρια».
 
141
 
Άσε με να νομίζω πως υπάρχει κάποιο αστέρι μέσα σ’ όλα εκείνα τα άστρα, που ανάμεσα στο άγνωστο σκοτάδι γίνεται της ζωής μου οδηγητής.
 
144
 
Κάποια λυπητερή φωνή έστησε τη φωλιά της στων χρόνων τα χαλάσματα.
Κι όταν η νύχτα ερθεί μου τραγουδάει: «Σ’ αγάπησα»
 
193
 
Ένα μυαλό απόλυτα λογικό είναι σα μαχαίρι απ’ όλες τις μεριές κοφτερό. Ματώνει το χέρι που προσπαθεί να το μεταχειριστεί.

 
 


231
 
Βάλε χρυσάφι στου πουλιού τα φτερούγια, ποτέ του να μη ξαναπετάξει στα ουράνια
 
240
 
Ρουκέτες, οι προσβολές που κάνετε στ’ αστέρια, πίσω σας στέλνουνε στη γης.
 
245
 
Το τραγούδι του πουλιού είν’ η ηχώ του πρωινού φωτός που πίσω τη γυρίζει η γης.
 
249
 
Τα σκοτεινά τα σύγνεφα γίνονται λουλούδια τ’ ουρανού το φως αν τα φιλήσει.
 
286
 
Πάρε με στο κέντρο της σιωπής σου να γεμίσω την καρδιά μου με τραγούδια.
 
289
 
Σβήσε το λύχνο όταν θες.
Θα μάθω το σκοτάδι σου και θε να τ’ αγαπήσω.
 
292
 
Κάποια μέρα θα σου ψάλλω με το ηλιόβγαλμα άλλου κόσμου: ¨Σ’ έχω ξαναδεί και πάλι μες στο φως της γης, μες στον έρωτα του ανθρώπου».
 
 


 
Και σαν να το όφειλα στον ποιητή έψαξα ν’ ακούσω τον ήχο της σταγόνας σ’ ένα από τα τραγούδια του στη βροχή:
                               
 

 
 
 
 
Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ «Τα παραστρατημένα πουλιά», εκδόσεις Ηριδανός 1990. Μετάφραση Μάκης Ανταίος (η εισαγωγή του με  ημερομηνία «Αλεξάνδρεια 27.4.’27»)
φωτογραφίες: λεπτομέρειες από τη διακόσμηση σε μάρμαρο του Taj Mahal - 8/2010

33 σχόλια:

Mariela είπε...

Τι υπέροχη μοναδική ανάρτηση... μετά από μια παρουσίαση βιβλίου και ένα εικαστικό δρώμενο, ήρθε και μου έκλεισε τη μέρα μου με έναν τρόπο ιδανικό!!
Πολύ προσεκτικά επιλεγμένη η μουσική συνοδεύει "Τ' αστέρια" που "δεν τα νοιάζει να μοιάζουν με πυγολαμπίδες!!"
σε φιλώ πολύ!!

Άστρια είπε...

Σ' ευχαριστώ Μαριέλα, πολύτιμο αυτό το πρώτο σχόλιο!
-Και κλείνει και τη δική μου σημερινή μέρα με χαμόγελο, σαν δωράκι:)-

Σε φιλώ πολύ, καλό βράδυ:)

nikiplos είπε...

κράτησα κάποιους από τους όμορφους πράγματι στίχους όχι γιατί οι άλλοι είναι υποδεέστεροι, αλλά απλά γιατί στη φάση που είμαι μου έκαναν μεγαλύτερο κλικ...
-«Τα ερωτικά σου γράμματα τα φέρνει το φεγγάρι», στον ήλιο η νύχτα έλεγε, «Κι αφήνω την απάντηση σε δάκρυα στα χορτάρια».

-Άσε με να νομίζω πως υπάρχει κάποιο αστέρι μέσα σ’ όλα εκείνα τα άστρα, που ανάμεσα στο άγνωστο σκοτάδι γίνεται της ζωής μου οδηγητής.

-Κάποια λυπητερή φωνή έστησε τη φωλιά της στων χρόνων τα χαλάσματα.
Κι όταν η νύχτα ερθεί μου τραγουδάει: «Σ’ αγάπησα»

-Σβήσε το λύχνο όταν θες.
Θα μάθω το σκοτάδι σου και θε να τ’ αγαπήσω.

μέσα στα βάθη της ψυχής μας, της αληθινής εικόνας μας όπως αυτή προβάλεται υποσυνείδητα μέσα μας και την οποία κρύβουμε επιμελώς, μέσα εκεί κάπου κατοικούν τούτοι οι στίχοι...
καλό βράδυ

Άστρια είπε...

Αγαπητέ Νίκηπλε,
γράφαμε συγχρόνως:)

Νομίζω ότι στα λόγια του Ταγκόρ, δεν μπορεί, ο καθένας κάτι θα βρει που να τον εκφράζει εκείνη τη στιγμή, ή κάτι δικό του να θυμηθεί, ή μια αλήθεια να την κάνει δική του, ή μια σκέψη που απλά θα του αρέσει, ή θα τον μαγέψει και θα τη σκεφτεί πολλές φορές...
Μέσα στη λίμνη της ψυχής, πέφτουν σαν σταλαγματιές και γίνονται με αυτην ένα.

Σ' ευχαριστώ που διάβασες την αρκετά εκτενή ανάρτηση.
Καλό βράδυ


H.Constantinos είπε...

Με κάποια δυσκολία, και κάποια πάνω-κάτω, κόλλησα στο 193 : Ένα μυαλό απόλυτα λογικό είναι σα μαχαίρι απ’ όλες τις μεριές κοφτερό. Ματώνει το χέρι που προσπαθεί να το μεταχειριστεί.


Margo είπε...

Στιχάκια δώρα για όλους μας..
Ξεχώρισα..

Τ’ αστέρια δεν τα νοιάζει να φανούν ωσάν πυγολαμπίδες.

Ο σπουργίτης σα βλέπει το παγώνι, το λυπάται για το βάρος της ουράς του.

Όλα είναι ιδιαίτερα. Κλείνω την ημέρα μου με τον καλύτερο τρόπο.
Ευχαριστώ αστεράκι μου :-)

Margo είπε...

Πανέμορφο το τραγούδι στη βροχή...

Καληνύχτα και πάλι :-)

ξωτικό είπε...

Πόση νοσταλγία με γέμισες...διαβάσματα εφηβείας που έπλαθαν , διαμόρφωναν ,γλύκαιναν την ψυχή.....
Ευτυχής που έζησε χωρίς να προδώσει τις ιδέες του (πόσο εύστοχα το επισήμανες !!!!!)

Σου αφιερώνω το :
"Πάρε με στο κέντρο της σιωπής σου να γεμίσω την καρδιά μου με τραγούδια"
γιατί...έτσι ένοιωσα για άλλη μια φορά μπαίνοντας εδώ !!!!

(και...γιατί μ'έκανες ν'ανατρέξω στο νεανικό "ανθολόγιο" που μάζευα τέτοια....βοτσαλάκια για να βρώ τον δρόμο μου )

πολύ σ'ευχαριστώ Αστριούλα μου

(κλέβω και ένα που ταιριάζει..... ;-)

Άστρια είπε...

Κωνσταντίνε, ήταν ένας διαχρονικός και επίκαιρος στίχος, γιατί ένα "κοφτερό" μυαλό αφενός δεν μπορεί να χειραγωγηθεί, αλλά συγχρόνως μπορεί και να κόψει δεσμά.
Σ' ευχαριστώ για την προσοχή.

Άστρια είπε...

Margo, σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου:) Ϊσως υποσυνείδητα, αυτοί οι στίχοι που ανέφερες να επιλέχτηκαν να μπουν λόγω μιας μικρής εύνοιας μου προς τις πυγολαμπίδες και τον σπουργίτη:) Οι πρώτες επειδή είναι αυτόφωτες λαμπυρίζοντας στη νύχτα (ενώ δεν είναι π.χ.το πολυτραγουδισμένο φεγγάρι) και ο σπουργίτης γιατί είναι ένα δυνατό της φύσης φτωχαδάκι:)

Για τη μουσική ήθελα να έχω την γνώμη σου και χάρηκα ιδιαίτερα που σου άρεσε:)Αν σκεφτείς και πόσα χρόνια είναι που έχει γραφτεί...

Καλό βράδυ θαλασσινό αεράκι:)

Άστρια είπε...

ξωτικούλι, σ' ευχαριστώ για τα λογάκια σου. Το τραγούδι σου ακούστηκε πολύ δυνατά!:)
Είναι δε σίγουρο ότι μάζεψες πολλάααα υπέροχα άνθη-βοτσαλάκια στο δρόμο σου! Γυαλίζουν τόσο όμορφα στο Φως όταν περνάς!

Καλό βράδυ ξωτικούλι:)

υγ. γύρισα αργά και πάω αμέσως για ύπνο, θα σ' επισκεφτώ πολύ σύντομα να δω που πήγε το βοτσαλάκι που διάλεξες:)

dodo είπε...

Πολύ όμορφες σκέψεις, ήχοι, εικόνες- μάς... κακομαθαίνεις εδώ!

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS είπε...

Φοβερη η αναρτηση σου!!!!Εξαιρετικα ολα και το βιντεο υπεροχο.
Εγω θα κρατησω:Τ' αστέρια" που "δεν τα νοιάζει να μοιάζουν με πυγολαμπίδες!!"
Καλη εβδομαδα να εχεις.

Άστρια είπε...

dodo, εάν έτσι σας κακομαθαίνω, εσάς ιδιαίτερα, αυτό είναι πολύ τιμητικό:)
Σ' ευχαριστώ για την υπομονή:)

Άστρια είπε...

Σκρουτζάκο, σ' ευχαριστώ, γιατί ήταν μία εκτενής ανάρτηση. Πολύ χάρηκα που σου άρεσε.
Καλή βδομάδα:)

Ανώνυμος είπε...

Είχα αφήσει σχόλιο χθες αλλά φαίνεται πως το κατάπιε ο μπλόγκερ.

Είχα θεωρήσει κι εγώ κάποτε τα κλαδιά ως ουράνιες ρίζες :)))))

roadartist είπε...

"Τ’ αστέρια δεν τα νοιάζει να φανούν ωσάν πυγολαμπίδες.:

υπέροχα όλα. Αυτό όμως που κυρίως μου έμεινε από την ανάρτηση είναι ότι εφέτος έχασα το Παζάρι βιβλίων στην Κοντζιά - γαμώτοοοοοοο. Ελπίζω να επαναληφθεί την Άνοιξη να το αλωνίσω ;)

Άιναφετς είπε...

Μικρά διαμαντάκια μας έδωσε το λαμπερό μας αστεράκι...και σκέφτηκα, πως μόνο τέτοιες αναρτήσεις και τέτοιες μουσικές, γαληνεύουν την καρδιά μας!
ΑΦιλάκια καρδιάς!

Άστρια είπε...

ηλιογράφε, αυτό δείχνει βέβαια φαντασία, αλλά προϋποθέτει να παρατηρεί κανείς δένδρα και ουρανό:)
καλημέρα:)

Άστρια είπε...

roadartist, σ' ευχαριστώ κυρίως γιατί εσύ μου το θύμισες δίνοντας πληροφορίες στο blog σου:) Παρά τις πολλές αντίθετες γνώμες, εμένα μου άρεσε που έγινε στην πλατεία Κοτζιά, είχε πολύ μεγαλύτερη άπλα και άνεση από την Κλαυθμώνος.
Θα επαναληφθεί τόσο σύντομα;

Άστρια είπε...

μαγισσούλα σ' ευχαριστώ για ό,τι βρήκες και σου άρεσε. Να είσαι καλά
Αφιλιά και από μένα:)

Side21 είπε...

Ρύφηξα μερικές σταγόνες - στίχους
που με τόσο λιτές λέξεις φανερώνουν μεγάλες αλήθειες !!!
Την καλησπέρα μου ...

Άστρια είπε...

side 21, χαίρομαι που βρήκες κι εσύ όπως κι εγώ κάποιες αλήθειες. (Σε μικρές σκέψεις βρίσκονται μεγάλες αλήθειες)
Σ' ευχαριστώ πολύ για το πέρασμά σου

Καλημέρα:)

fractal είπε...

"""Σβήσε το λύχνο όταν θες.
Θα μάθω το σκοτάδι σου και θε να τ’ αγαπήσω""".
Όχι αστέρι μου, ποτέ μην ελατώσεις εστω και στο ελάχιστό το μαγεμένο φως που μας φωτίζει, και μας ομορφαίνει..
Το σκοτάδι σου (αν υπάρχει το αγαπούμε, αλλά το φως σου το έχουμε αναγκη για να φωτοσυνθέσουμε τη ζωή μας...

Άστρια είπε...

Αγαπημένο τρεχαντηράκι τ' ουρανού, όταν σου έγραφα, σκεφτόμουνα ότι αν και είχε περάσει αρκετός χρόνος, θα γράφαμε συγχρόνως στον χώρο των σχολίων σου. Μετά από σένα είδα μία μικρή ξεχωριστή ταινία στη Νηφάλια Μέθη και επέστρεψα να δω ότι γράφαμε συγχρόνως, αλλά η μία στον χώρο της άλλης! Τί να πει κανείς για τις συμπτώσεις;;;!!!!

Σ' ευχαριστώ τόσο για τη γενναιόδωρη "φωτοσύνθεση", μόνο που ένα όπως το λες "αστέρι" μόλις έγινε κατακκόκινο:)))

Νηφάλια Μέθη είπε...

Ήρθα στα σχόλια για να σου πω ότι δεν ήξερα καθόλου τούτο τον ποιητή και χάρηκα που μου τον χαρισες. Θα τον ψάξω..νιώθω όπως οταν πρωτοδιαβασα Ελυτη. Μετα είδα και το όνομα μου στο προηγούμενο σχόλιο και χαμογελασα με τις απανωτές συμπτώσεις.

Φιλια πολλα Αστρια μου
Καλο μας ξημέρωμα! :)

Άστρια είπε...

Νηφάλια Μέθη μου, έλειψες:)Οπωσδήποτε Ο Ταγκόρ θα σου αρέσει. Ποιητής, συγγραφέας, τραγουδοποιός, φιλόσοφος, Νομπελίστας, αλλά και με μεγάλη προσφορά στο λαό του. Δες και την βιογραφία του, ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος!
Κι εγώ χαμογέλασα με τις συμπτώσεις αλλά και που σε είδα εδώ:)

Σε φιλώ πολύ, καλό βραδάκι φίλη μου:)

b|a|s|n\i/a είπε...

χάθηκα (με την καλή την έννοια). βυθίστηκα (με την καλύτερη την έννοια). χαμογέλασα (με την αληθινή την έννοια).
και μέσα σε όλα αυτά "Τα σκοτεινά τα σύγνεφα γίνονται λουλούδια τ’ ουρανού το φως αν τα φιλήσει."
στα φωτεινά σου αστέρια! καλό μήνα! και άνοιξη! φωτεινή και χαμογελαστή!

dim juanegro είπε...

ανακαλύπτοντας τον κόσμο σου

...μέσα από φτερούγισματα πουλιών
και ανυψώσεις
που αντανακλάσεις φωτός τις νύχτες
κάνουν εκείνα να φεγγοβολούν
σαν άστρα που αναβοσβήνουν

...μέσα από παραστράτημα.

Χαίρομαι που βρήκα εσένα και τον Ταγκόρ, εδώ.
Καλή σου νύχτα.

Άστρια είπε...

Βασίλη, κι εγώ χαμογέλασα στο πολύ όμορφο σχόλιό σου (με την καλύτερη, αληθινή, φωτεινή έννοια).

Να με συγχωρείς για την καθυστερημένη απάντηση. Από βάθος καρδιάς, τα πιο όμορφα νάρθουν για σένα την άνοιξη τούτη!!
Και σ' ευχαριστώ τόσο!..

Άστρια είπε...

dim juanegro, καλώς ήρθες:)
Πολύ όμορφα λαμπύρισαν τα φτερουγίσματα στα λόγια του σχολίου σου. Σ’ ευχαριστώ πολύ!

Να με συγχωρείς που καθυστέρησα ν’ απαντήσω, θα χαρώ να τα λέμε.

Νικόλαος Παπουτσής είπε...

Ο σπουργίτης σα βλέπει το παγώνι, το λυπάται για το βάρος της ουράς του

Καλή μου άστρια, πραγματικά πολύτιμη η ομορφιά που κρύβουν οι στίχοι του ποιητή.Και η αλήθεια που αφήνει μπρος τα λαίμαργα μάτια μας, ενας και μόνο στίχος, μπορεί να γίνει αιτία και έμπνευση για βιβλίο.

Τσίου!!!

Άστρια είπε...

Κοτσυφάκι, καλέ μου φίλε, κι εγώ είχα ξεχωρίσει αυτόν τον στίχο. Καμιά φορά τα φαινομενικά αδύναμα πλάσματα κρύβουν τόση μεγαλοσύνη.
Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρήκες ομορφιά κι αλήθεια στους στίχους του Ταγκόρ.

Το μικρό σου δάσος, κι ας μην έχει ονοματιστεί, είναι ανάμεσα από τους κόσμους των αστεριών που ταξιδεύει σήμερα μια μικρή σκέψη σε μια αστεροαχτίδα:) Θα τη δεις στην επόμενη ανάρτησή μου.

Τσίου:)